Foto van Keith Bedford voor The New York Times
Op 31 december was het dan toch eindelijk de laatste dag van 2020, maar het jaar mocht niet voorbijgaan zonder nog één laatste klap uit te delen. Een paar uur voor nieuwjaar bereikte het nieuws dat Daniel “MF DOOM” Dumile, de superschurk van hiphop, eerder dat jaar was komen te overlijden. De rapper was commercieel nooit supersuccesvol, maar geldt als een van de meest gevierde artiesten in hiphop. De ‘Musicus van de maand’ is deze maand gewijd aan the metal-faced villain MF DOOM.
Xev Love X en KMD
Daniel Dumile wordt geboren in 1971 te Londen. Als kind verhuist hij naar Long Island in New York, maar blijft wel Brits staatsburger. Op 17-jarige leeftijd vormt hij samen met zijn broer DJ Subroc en MC Rodan de rapgroep KMD. Daniel zelf opereert onder de naam Zev Love X. Rodan verlaat al snel de groep en wordt vervangen door Onyx the Birthstone Kid. De groep tekent bij Elektra Records en brengt in 1991 hun eerste album “Mr. Hood” uit. In 1993 overlijdt DJ Subroc wanneer hij wordt aangereden door een auto. De tweede en laatste plaat van KMD, “Black Bastards”, wordt vanwege de albumhoes niet uitgebracht en Elektra Records laat de rapgroep vallen. Zev Love X verdwijnt en Daniel Dumile is tussen 1994 en 1997 nagenoeg dakloos.
Superschurk uit op verwoesting
Rond 1997-1998 verschijnt er bij de open-mic evenementen in het Nuyorican Poets Café in Manhattan een rapper met een metalen gezicht. Geïnspireerd op Doctor Doom, een Marvel supervillain, heeft Dumile een andere identiteit aangenomen; MF DOOM draagt een masker, laat zijn echte gezicht nooit zien en wilt wraak nemen op de muziekindustrie die hem heeft uitgespuugd en achtergelaten. Zijn stijl kenmerkt zich door onmogelijk complexe rijmschema’s, referenties naar alledaagse en obscure popcultuur, grauwe beats en enigmatische teksten. In deze teksten, maar ook door het gebruik van samples uit films, beschrijft hij het MF DOOM karakter; een superschurk uit op wereldoverheersing en chaos. Zijn stem is het wapen van massavernietiging; MF DOOM rapt beter dan iedereen en hij weet dit zelf ook. Op 20 april 1999 verschijnt “Operation: Doomsday”, het zelfgeproduceerde, eerste soloalbum onder de naam MF DOOM. In 2004 volgt hij deze op met het veelgeprezen “MM…FOOD” en in 2009 wordt “BORN LIKE THIS” uitgebracht.
Dumile houdt het niet alleen bij soloplaten onder de MF DOOM naam. Op “Take Me to Your Leader” uit 2003 is hij King Geedorah, een driekoppig ruimtemonster gebaseerd op King Ghidorah uit de Godzilla-serie. Geedorah verschijnt hier zelf als rapper maar op 4 nummers, maar neemt wel het grootste deel van de productie onder handen. Dat is anders op het datzelfde jaar verschenen album “Vaudeville Villain”, waar Dumile als tijdreizende straatjongen Viktor Vaughn zijn lyrische acrobatiek uitoefent over de productie van anderen. Dumile schuwt ook niet weg van volledige samenwerkingsprojecten; “THE MOUSE & THE MASK” (2005) is een samenwerking tussen DOOM en producer Danger Mouse (bekend van Gnarls Barkley, werkte ook met Adele, Gorillaz) en samen met hiphop-trio CZARFACE wordt in 2018 “Czarface Meets Metal Face” uitgebracht.
Een ondergrondse klassieker
Van Madvillain, een samenwerking tussen MF DOOM en producer Madlib, verschijnt in 2004 het album “Madvillainy”. DOOM’s teksten zijn hier voornamelijk free-association en stream-of-consciousness, maar daarom niet minder levendig en rijm-gevuld, en dansen rond op de donkere beats van Madlib, wie obscure samples aan elkaar rijgt en herinterpreteert. De nummers zijn zelden langer dan drie minuten, zonder hooks of refreinen. Als hiphop ‘beats and rhymes’ is, vullen weinigen deze formule zo nauwkeurig en meesterlijk in als Dumile en Madlib dat op dit album doen. “Madvillainy” groeit door de jaren heen uit tot een essentieel werk ondergrondse hiphop.
In 2017 overlijdt het 14-jarige zoontje van Dumile. Drie jaar later is Daniel Dumile op 31 oktober 2020 zelf aan de beurt. Hij laat veel bewonderaars achter, van gevestigde muziekreuzen tot hedendaagse artiesten; op sociale media wordt door Questlove, Thom Yorke, Earl Sweatshirt, Freddie Gibbs en meer eer betoond aan Daniel Dumile. In Nederland duiken ook hommages op, en MF DOOM wordt enkel met hoofdletters geschreven, want DOOM zelf spreekt op “All Caps”:
“Just remember all caps when you spell the man name.”
