Imaginaerium is een ware samenkomst van krachten waarin men vanaf moment 1 wordt meegetrokken naar een wereld van creepy carnivals, sprookjes en andere Tim Burton achtige vertellingen. Het album is in samenwerking gemaakt met de gelijknamige Finse film uit 2012. Het verhaal gaat over Thomas Whitman, een 75 jaar oude muzikant die in een coma terecht is geraakt. Thomas komt met zijn gedachten in een fantasiewereld terecht, waar hij zijn leven als tienjarige wees herleeft en Nightwish neemt ons mee in zijn koortsachtige droom.
Het verhaal begint met een van de weinige nummers van Nightwish die volledig in het Fins is geschreven, ‘Taikatalvi’. De toon wordt direct gezet door een verwelkoming van de circusdirecteur en hiermee is ook de rode draad van dit album bekend: een freakshow. De luisteraar wordt meegenomen door allerhande nummers met thema’s als sprookjes en fantasieverhalen die een angstaanjagende twist hebben gekregen, het lijkt een akelige koortsdroom. Elk nummer kan worden gezien als een onderdeel van de freakshow, waarin variatie de boventoon voert. Van bijna zwijmelende, zwoele, jazz-achtige nummers als ‘Slow Love, Slow’ tot een waar krachtsvertoon met nummers als ‘I Want My Tears Back’ en ‘Last Ride of the Day’. Ook Oosterse invloeden worden niet ontweken, zoals te horen bij ‘Arabesque’, een instrumentale ode aan muziek uit het Midden-Oosten, om zo nogmaals de variatie van de Nightwish freakshow te onderschrijven.
Het zesde nummer van het album ‘Scaretale’ neemt de mooie herinneringen, sprookjes, kinderliedjes en verhalen die wij als bedtijdverhalen kennen en geeft er een donkere twist aan. Ook worden we nog een keer duidelijk begroet door de circusdirecteur van Cirque De Morgue. Een speciale vermelding in het verhaal dient gemaakt te worden voor het sterke stemgeluid van zanger Marco Hietala in ‘Rest Calm’. Het krachtige geluid maakt meteen duidelijk dat het nummer over de tocht richting de dood gaat.
Het einde van het verhaal wordt ingezet zodra ‘Song of Myself’ begint, een ruim 13 minuten durend avontuur waarin zowel muzikaal als tekstueel door de hele band hoog wordt ingezet op variatie en eigen inbreng. Waar het begint met muziek zoals men het gehele album gewend is, wordt de luisteraar langzaam maar zeker meegenomen in een duistere versie van spoken word waarbij wederom bijzondere en aangrijpende onderwerpen niet uit de weg worden gegaan.
Na deze epische vertoning van creativiteit en variatie wordt de luisteraar nog één keer meegenomen door de freakshow. In het nummer dat de titel van het album draagt stapt men als het ware nog eenmaal in een attractie om zo op muzikale wijze nog eens langs het gehele album te worden gereden. Herkenbare stukken uit ieder nummer van het album komen hier in sneltreinvaart voorbij en zorgen ervoor dat er herkenning plaatsvindt, iets wat ervoor zorgt dat het album de luisteraar bij blijft. Als een soort aftiteling sluit het album af. Thomas blaast zijn laatste adem uit en daarmee is het verhaal van Thomas Whitman afgesloten.
