Klassieke muziek. Een verwarrende en controversiële term die nogal eens wat opschudding veroorzaakt. Concertzalen worden wekelijks met dit soort muziek gevuld en het is dagelijks te horen op verschillende radiostations van over de hele wereld. Muziek die vaak geassocieerd wordt met een hoog saaiheidsgehalte en mensen met grijs haar. Ik wil graag dit stigma eruit helpen door de vraag op te werpen: wat is klassieke muziek?
Voor de een is klassieke muziek een uitlaatklep voor emoties en voor de ander doet het helemaal niks – het laat ze koud. Hoe kan het dan dat een genre dat ‘klassiek’ heet zo veel controverses oproept? Het Nederlands Handwoordenboek omschrijft de definitie van klassiek als volgt: “Europese muziek van componisten uit de periode van ongeveer 1780-1815, bij uitbreiding niet-lichte, niet-populaire muziek”. Een weloverwogen, maar gecompliceerde omschrijving als je het mij vraagt.
Als klassieke muziek per se Europees moet zijn, wat doen we dan met onze geliefde Russische componisten zoals Tsjaikovski en Rachmaninoff? Gooien we hun muziek maar op een hoop als zijnde ‘Eurocentrisch beïnvloedde muziek’? Ik weet het niet. Wat ik wel weet is dat de definitie van ‘klassiek’ verder reikt dan alleen maar muziek. Het woord kan natuurlijk ook duiden op de Grieks-Romeinse Oudheid die vaak ook wel wordt omschreven als de ‘oude klassieken’.
We schieten er niet veel mee op om klakkeloos een definitie over te nemen uit een of ander woordenboek. Daarom stel ik het volgende voor: klassieke muziek is geen genre maar een gevoelsuiting. Wat voor de een klassiek is, is voor de ander misschien geen klassiek. Is een klassiek rocknummer zoals de Final Countdown niet ook gewoon klassieke muziek? Muziek die klassiek is om dat het de tand des tijds heeft doorstaan? Als je het mij vraagt wel.
De tijd is aangebroken dat we niet langer distantiëren met vage categorieën zoals niet-licht of niet-populair. Is Beethoven’s Vijfde symfonie niet ook populaire muziek? Iedereen kent het immers: ta-ta-ta-taaa. In zijn tijd moest het zeker populair zijn geweest, anders was de muziek nooit overgeleverd geweest. Als je zo graag een onderscheid wil maken tussen ‘klassieke’, ‘populaire’ of ‘lichte’ muziek, noem het dan gewoon orkestrale, instrumentale, of vocale muziek. Deze categorieën zijn immers puur functioneel en verraden geen vooroordelen.
