Vooralsnog ben ik er van overtuigd dat AI niet de wereld gaat overnemen.
In de afgelopen paar maanden was een groot onderwerp van discussie de vraag of AI kunst, zoals dat van de OpenAI-tool Dall-E, menselijke kunstenaars overbodig zou maken. Mensen zijn erg bang dat binnenkort alle kunst wordt gemaakt door robots. Nu zijn er vooral veel AI-tools voor beeldende kunst, maar binnenkort komt dezelfde technologie ook naar muziek. Toch denk ik niet dat die impact zo groot zal zijn, en dat het bereik van kunstmatige intelligentie zo ver komt als mensen denken.
Mensen zien graag de artiest achter het kunstwerk. Het is niet zomaar een portret van de schutterij van Amsterdam – het is de Nachtwacht van Rembrandt. Het zijn niet zomaar een paar bloemen, maar de zonnebloemen van Van Gogh. Het is ‘dat ene werk’ van Monet. Het is ‘Dat bekende stuk’ van Tchaikovsky. Dat ene nummer van Queen waar Freddie Mercury ‘Mamaaaaaa’ zingt. Er hoeft zelfs geeneens een duidelijk beeld van de kunstenaar te zijn: mensen geven helemaal niets om street art, totdat het ineens van Banksy is.
Over aan de commerciële kant verwacht ik dat in de toekomst bedrijven heel graag willen laten zien dat ze een echte artiest hebben binnengehaald voor hun project. Nogmaals: mensen zien graag de kunstenaar achter de kunst. Maar dat is volgens mij nog geeneens het grootste punt waar AI art op faalt: het grootste probleem met AI generated art is aan de kunstzinnige kant.
AI kan (nog) niet uit zichzelf innoveren. De algoritmes van kunstmatige intelligentie als Dall-E en ChatGPT/GPT3 zijn gebouwd op al bestaande ‘training data’: de door mensen gemaakte kunst die gegeven wordt aan de AI. De AI leert dan van de eigenschappen van die kunst, en met een genoeg grote set van data die de AI in gaat, wordt de AI steeds beter in het imiteren daarvan. Maar zeker als het om de creatieve wereld gaat, kan de technologie moeilijk vernieuwen of iets compleet nieuws bedenken, uit het niets. Dat komt deels doordat dit soort tools werken op de prompts en suggesties van de menselijke gebruikers. De gebruikers zullen eerst iets nieuws moeten bedenken, voordat de AI überhaupt daar iets mee kan.
Maar kan ChatGPT in principe een nieuw genre voorstellen? Sure. Om de tool van OpenAI te testen, vroeg ik het precies dat: can you come up with some new genres?
Wat ik terug kreeg was matig, maar ook wel interessant: het laat precies zien hoe de tool met deze vraag omging. Alle suggesties die ik terug kreeg, waren combinaties van twee al bestaande genres. Dat is immers de simpelste manier om een nieuw genre te maken. Het betekende echter ook dat van ongeveer de helft van de genres die ChatGPT me gaf, ik redelijk zeker van was dat ze al bestonden.
De eerste suggestie was “Retrofuturism: A genre that combines elements of 80s synthpop and new wave with modern electronic music, creating a futuristic sound that still feels nostalgic.” Ik weet dat ChatGPT is gebouwd op data tot 2021, maar zelfs dat had dit moeten zien: de uitleg van ChatGPT is een van de meest accurate beschrijvingen voor het grootste deel van de moderne pop-scene, zeker sinds The Weeknd ‘Blinding Lights’ uitbracht eind 2019. Nieuw genre? niet echt.
“Neo-Soulstep: A genre that combines the smooth, soulful melodies and harmonies of neo-soul with the aggressive, pulsating beats of dubstep, resulting in a genre that’s both soulful and hard-hitting.” Ik ken niet echt nummers die specifiek Neo-soul combineren met dubstep, maar ik zou zeggen dat, qua intensiteit en gevoelswaarde, Flux Pavilion’s remix van ‘A Rose’ van Jamie Lidell [1], er best in de buurt komt. Het is misschien meer Blues dan Neo-Soul, maar je snapt het punt.
“Ambient Trap: A genre that mixes the dreamy, ethereal sounds of ambient music with the heavy, bass-heavy beats of trap music, creating a hypnotic and atmospheric vibe.” is iets wat sowieso al best veel voorkomt. Goed voorbeeld kan ‘Golden Gate’ zijn, van Mr Bill en Sorrow [2]. Google noemt het genre hiervan simpelweg ‘Dance/Electronic’.
“Industrial Pop-Rock: A genre that combines the aggressive, heavy sound of industrial music with the catchy hooks and choruses of pop-rock, creating a genre that’s both edgy and accessible.” Is zeker al een ding – open een random Spotify-curated lijst als The Locker [3] en je vindt zo een aantal meer heavy Pop-Rock nummers.
“Fusion Folk: A genre that blends traditional folk instruments and melodies with contemporary production techniques and sounds, resulting in a unique fusion of old and new.” Zou best interessant kunnen zijn, maar als er niet al een aantal Indie-artiesten exact hiermee bezig zijn, zou dat me zeer verbazen.
“Electro-Swing Hop: A genre that mixes the swing and jazz sounds of the 1920s and 30s with modern electronic beats and hip-hop rhythms, resulting in a playful and upbeat sound.” Het is dat ChatGPT hier ‘Hop’ aan de titel heeft toegevoegd, maar dit beschrijft letterlijk het genre Electro Swing, waar acts als AronChupa [4] en Caravan Palace [5] groot mee zijn geworden.
Andere genres zijn misschien minder duidelijk in dat ze al bestaan, maar lijken wat mij betreft meer op een combinatie van een paar random genres, dan dat ze echt logisch zijn of interessant zijn. Genres als “Tropical House Funk”, “Psychedelic R&B” en “Country Techno”. Het enige genre waar ik oprecht benieuwd naar zou zijn, is “Afro-Celtic Fusion” – mij lijkt het opzich wel interessant om twee van dit soort folk-tradities bij elkaar te voegen en te kijken hoe het zou klinken.
Toch is een genre als Afro-Celtic Fusion niet enorm innovatief. Het volgt nog steeds dat format van ‘een combinatie van Genre X en Genre Y’. Als ChatGPT hat bestaan in 2010, had het nog steeds geen Hyperpop kunnen voorspellen. Als Dall-E had bestaan in de jaren ’40, had het alsnog geen Karel Appel kunnen maken. Dit soort algoritmes worden getraind om te kunnen imiteren. En dat is wat ze dus doen: het nabootsen van de trends die zijn uitgevonden en uitgevoerd door mensen.
En nu is het wachten tot volgende maand, als dit essay compleet outdated en onjuist blijkt te zijn.
[1] Flux Pavilion, Jamie Lidell “Cannot Hold You”. https://open.spotify.com/track/22eXNgOqjkNGKJeJdCsvXg
https://www.youtube.com/watch?v=6Vc9H9bx1zA
[2] Mr Bill, Sorrow “Golden Gate”.
https://open.spotify.com/track/5yn5q8roxRt4h24vljIxaP
https://www.youtube.com/watch?v=6dzJW02bHj4
[3] Playlist “The Locker” door Spotify:
https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DWYmDNATMglFU
[4] AronChupa:
https://open.spotify.com/artist/5vCOdeiQt9LyzdI87kt5Sh
https://www.youtube.com/@AronChupaLittleSisNoraOffical/featured
[5] Caravan Palace:
https://open.spotify.com/artist/37J1PlAkhRK7yrZUtqaUpQ
https://www.youtube.com/@CaravanPalace
